قدس آنلاین، گروه استان‌ها، نرجس غلامپور: قدیم‌ها آخر هفته که به روستا می‌رفتیم عطر خاصی در روستاها پیچیده بود، عطر مهربانی پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها، عطر خوشه‌های سرسبز برنج که در مزارع خودنمایی می‌کرد و با نسیم ملایم در فضای روستا پخش می‌شد، همان چیزهایی که زندگی شهری را از زندگی روستایی متمایز می‌کرد. اما حال همه‌چیز در روستاها فرق کرده است.
تغییر کاربری اراضی به قیمت از بین رفتن بافت روستایی
کنار شالیزارهای گیلان که قدم می‌زنیم قسمتی از مناطق بدون کشت رهاشده‌اند. وقتی علت را جویا می‌شویم کشاورز خسته با دست‌وپاهای گلی می‌گوید این زمین‌ها به افراد غیربومی فروخته‌شده است.
بافت روستایی با ساخت‌وساز بتنی و سنگی، تغییر کاربری و تصرف اراضی کشاورزی، دیگر رنگ و لعاب روستا را به‌کلی تغییر داده است.
آب‌وهوای شمال و وجود زمین‌های کشاورزی سبب شده است تا گیلان گزینه مناسبی برای ساخت ویلا توسط افراد غیربومی از جنوب کشور و دیگر مناطق باشد.
پروسه ویلا سازی در گیلان و فروش زمین‌های کشاورزی به افراد غیربومی و زیر کشت نرفتن زمین‌های کشاورزی، گیلان را به وضعیت ناخوشایندی درآورده است به‌طوری‌که کشاورزان با چالش از بین رفتن شالیزارهای گیلان و از بین رفتن بافت روستایی و تغییر فرهنگ روستایی روبرو شده‌اند.
«احمدی» کشاورز اهل روستای زیباکنار انزلی دراین‌باره می‌گوید: «برای استان گیلان که مهد تولید برنج کشور است شایسته نیست که کشاورز به علت نبود حمایت دستگاه‌های متولی، نبود آب و عوامل دیگر با تغییر کاربری درخت صنوبر بکارد تا با کاهش تولید برنج در گیلان روبرو شویم.
خودنمایی علف‌های هرز به‌جای خوشه‌های سرسبز برنج
در اراضی حاصلخیز کشاورزی گیلان به‌جای اینکه در این فصل خوشه‌های سرسبز برنج خودنمایی کند پر از علف‌های هرز شده است.
«زهره نوری» کشاورز گیلانی است که قیمت بالای نهاده‌های کشاورزی و دستمزد بالای کارگری از کاشت تا برداشت را علت زیر کشت نرفتن و یا تغییر کاربری شالیزارها می‌داند که با افزایش قیمت برنج محلی هزینه‌ها هم افزایش‌یافته است.
وی می‌گوید: «من با اینکه خانم هستم از صبح تا شب روی زمین کشاورزی کار می‌کنم چون توان پرداخت هزینه‌های بالای کارگر را ندارم و اگر به کارگر اکتفا کنم در پایان سودی از کشت برنج برایم باقی نمی‌ماند و برای شش ماه دوم سال امورات زندگی‌ام با مشکل مواجه می‌شود.»
کشاورز دیگری می‌گوید: «به علت کهولت سن قادر به کار کردن روی زمین خود نیستم و فرزندان پسرم به علت نداشتن امنیت شغلی در حرفه کشاورزی به شهرهای بزرگ مهاجرت کرده‌اند و زندگی شهری را به روستایی ترجیح داده‌اند.»
بر اساس قانون هیچ فردی حق ندارد در زمین‌های کشاورزی و اراضی ملی ویلا سازی کند اما به مناطق کشاورزی شرق گیلان که نگاه می‌کنیم بخش قابل‌توجهی از زمین‌های کشاورزی و باغی برای ساخت ویلا از بین رفته‌اند.
تغییر کاربری مزارع و کاهش امنیت غذایی
مدیرکل محیط‌زیست استان گیلان با اشاره به تأثیر ناخوشایند تغییر کاربری اراضی کشاورزی بر محیط‌زیست گیلان می‌گوید: «در مناطق شهری افزایش جمعیت باعث تغییر کاربری اراضی کشاورزی به مسکونی، تجاری و صنعتی شده است که این تغییرات دارای پیامدهای ناخوشایندی بر روی محیط‌زیست شهری همچون کاهش پوشش گیاهی و افزایش دمای محیط است.»
«قربانعلی محمد پور» می‌افزاید: «زیان‌بارترین تغییرات ناشی از تغییر کاربری مربوط به توسعه بی‌رویه شهر که غالباً ناشی از تغییر اراضی کشاورزی و باغات پیرامون به مناطق مسکونی و اراضی ساخته‌شده است که درنتیجه کاهش امنیت غذایی به‌عنوان شاخص بلندمدت محیط‌زیست جهان ظهور کرده است.
وی اظهار داشت: محیط‌زیست بیولوژیک به‌ویژه حیات‌وحش جانوری، از طرفی به‌طور فراوان تحت تأثیر اثرات منفی پروژه‌های توسعه قرار می‌گیرند و از طرفی دیگر سرعت تغییر اکوسیستم‌ها به‌واسطه فعالیت‌های انسانی در سال‌های اخیر چنان شتاب‌زده صورت گرفته است که امکان سازگاری موجودات زنده با تغییرات محیطی به‌سختی صورت می‌گیرد.
وی در ارتباط با تغییر غیرقانونی کاربری اراضی و زمین‌خواری در اراضی حاصلخیز گفت: «طبیعی است اشکالات تغییر کاربری با شدت بیشتری اتفاق می‌افتد زیرا تغییر کاربری‌های غیرقانونی از حداقل ارزیابی‌ها و مصلحت‌اندیشی‌های عرفی در مجوزها نیز برخوردار نبوده و حتی با رفع تصرف نیز عمده خاک‌های ارزشمند باقابلیت کشاورزی، دچار تغییرات ساختاری، فیزیکی و یا شیمیایی می‌شوند.»
محمد پور با اشاره به ساخت‌وسازهای غیرمجاز و تصرف اراضی توسط افراد سودجو گفت: «سازمان محیط‌زیست به نیابت از ادارات کل منابع طبیعی استان‌ها در محدوده مناطق چهارگانه تحت مدیریت خود، مسئولیت قانونی جلوگیری از تصرفات را دارد و بر این اساس اداره کل به شناسایی تصرفات ۳۱۷ هکتار مناطق و تشکیل ۱۰۰ پرونده حقوقی در مراجع قضایی که ۷۷ پرونده مختومه است همت گمارده است.»
بی‌توجهی دستگاه‌های دولتی به مناطق تصرف‌شده زیباکنار
رئیس شورای اسلامی شهر زیباکنار گفت: «اراضی تصرفی زیباکنار درگیری‌هایی را برای ساکنین منطقه و مشکلاتی را برای مردم به وجود آورده است.»
«آصف علیزاده» افزود: «طی چندین مرحله نامه‌نگاری مصوب شده در شورا و تماس‌های تلفنی با مسئول تخلفات، حراست استانداری، منطقه آزاد، فرمانداری و بازرسی در خصوص تصرفات غیرمجاز، تصرفات غیرقانونی اراضی زیباکنار گزارش شد اما هیچ‌کدام از ارگان‌های مسئول به پیگیری‌های شورا مبنی بر گزارش تصرف اراضی زیباکنار ترتیب اثر ندادند.»
به اهالی زیباکنار اجازه خرید ۱۰۰ متر زمین را نمی‌دهند
وی افزود: «اراضی تصرفی محصور که هرکدام مجزا با مساحت ۲ هکتار،۳ هکتار،۵۰۰ متر در زیباکنار توسط افراد به‌ظاهر بومی که از بیرون حمایت می‌شوند رهاشده است درحالی‌که به ساکنین آن منطقه اجازه خرید ۱۰۰ متر زمین را نمی‌دهند.»
علیزاده افزود: «۲سال است منطقه زیباکنار زیر نظر منطقه آزاد درآمده است. وقتی علت را جویا می‌شویم می‌گویند زمین‌ها مربوط به منطقه آزاد است و خودمان باید برای این اراضی تصمیم بگیریم.»
علیزاده در خصوص تغییر کاربری اراضی گفت: «زمین‌های کشاورزی زیباکنار به علت فاصله زیاد با شهر و مشکل برق شرایطی ندارد که کشاورز ریسک کند و زمین‌های خود را تغییر کاربری به ویلا سازی بدهد مگر به دلیل بی آبی تغییر کاربری کشت داده و صنوبر کاشته باشند؛ ولی در خارج از زیباکنار تغییر کاربری وجود دارد.»
مدیر امور اراضی جهاد کشاورزی پاسخ نداد
با پیگیری‌های مکرر خبرنگار ما بعد از چندین مرحله تماس تلفنی و تلاش برای گرفتن وقت قبلی برای مصاحبه با «سید محمدمهدی میر هاشمی» مدیر امور اراضی جهاد کشاورزی استان گیلان و ارائه سؤالاتی مبنی بر دلایل تغییر کاربری اراضی غیرمجاز و زمین‌های کشاورزی، علت ویلا سازی در زمین‌های کشاورزی، فروش زمین‌های کشاورزی به افراد غیربومی و علت زیر کشت نرفتن اراضی کشاورزی، وی حاضر به پاسخگویی نشدند و بعد از گذشت ۵ روز انتظار خبرنگار قدس آنلاین جوابی به دست نیامد اما قدس آنلاین تا روشن شدن این موضوع پیگیری‌های لازم را انجام خواهد داد.
حرف آخر
آنچه مشخص است، در بسیاری از تغییر کاربری‌های غیرمجاز روابطی خاصی وجود دارد تا گزارش تصرف به مراجع قانونی نرسد. حال پرسش اینجاست که چرا در تصرفات غیرمجاز اراضی توسط افراد سودجو که فقط به فکر منافع خود هستند برخی ارگان‌های دولتی و منطقه آزاد به این‌گونه تصرفات واکنش نشان نداده و سکوت کرده‌اند؟
نظر شما